Het beleidsdoel Erfgoed en cultuur is vastgesteld in het omgevingsbeleid. De uitwerking van dit beleidsdoel vind je via deze link .
Beleidsprestatie 4-2-1 Erfgoed beschermen in de omgeving
Wat willen we bereiken?
De kern van het erfgoedbeleid van Zuid-Holland is het behoud van erfgoed door het beschermen, beleven en benutten van erfgoed. Deze beleidskeuze concentreert zich op het beschermen van het erfgoed in Zuid-Holland. Dit doet de provincie door:
- Behouden en versterken werelderfgoed (erfgoederen van uitzonderlijke universele waarde);
- Behouden en verbeteren kroonjuwelen cultureel erfgoed;
- Garanderen van windvang en zicht op historische windmolens;
- In stand houden en verbeteren van de omgeving van landgoederen en kastelen of kasteelterreinen.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Er vonden geen bijstellingen plaats.
Beleidsprestatie 4-2-2 Rijksmonumenten en historische molens in goede staat
Wat willen we bereiken?
Beschermen van erfgoed vormt de basis van waaruit de provincie werkt aan een beter beleefbaar en benut erfgoed, waaronder rijksmonumenten en historische molens. De provincie wil dat erfgoed voor de toekomst behouden blijft. Daarvoor stimuleert de provincie het restaureren en toekomstbestendig maken van rijksmonumenten en draagt ze zorg voor het onderhouden en laten draaien van historische windmolens.
Voor rijksmonumenten doet de provincie dit door het verlenen van subsidies, door de inzet van de aanjager voor herbestemming van rijksmonumenten, financieren van adviezen op maat voor herbestemming, inzet op verduurzaming en inspelen op klimaatverandering en het stimuleren van de werkgelegenheid en het vakmanschap in de restauratiebranche.
Onderhoud en laten draaien van historische windmolens stimuleert de provincie door het verlenen van subsidies voor (groot)onderhoud en door het beschikbaar stellen van draaipremies.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Aarlanderveen
Het convenant Molenviergang in Aarlanderveen is vanaf 2025 in bijna dezelfde vorm voortgezet als in de jaren daarvoor. Sinds 1962 maakten het Hoogheemraadschap van Rijnland, de gemeente Alphen a/d Rijn en de provincie Zuid-Holland afspraken met elkaar om het molencomplex in stand te houden. De afspraken zijn vastgelegd in een convenant. Dat sluiten we elke 10 jaar opnieuw samen af.
Beleidsprestatie 4-2-3 Provinciale erfgoedlijnen zichtbaar en beleefbaar
Wat willen we bereiken?
De provincie wil de erfgoedlijnen ontwikkelen en beleefbaar maken en het erfgoed rondom de erfgoedlijnen behouden door bescherming, beleving en benutting. Dit gebeurt in samenwerking en afstemming met belanghebbende partijen.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Er vonden geen bijstellingen plaats.
Beleidsprestatie 4-2-4 Archeologie beschermen en zichtbaar
Wat willen we bereiken?
De provincie heeft de wettelijke taak om:
- Archeologische waarden ruimtelijk te beschermen (Erfgoedwet, Omgevingswet)
- Haar archeologische vondsten (provincie is eigenaar van een groot deel van wat er gevonden wordt) en bijbehorende documentatie deskundig te bewaren in een geschikt archeologisch depot en toegankelijkheid te bevorderen (Erfgoedwet, Omgevingswet)
De provincie zet zich in om archeologische vindplaatsen in stand te houden en te benutten bij ruimtelijke inpassingen in het landschap.
Bij archeologisch waardevolle terreinen proberen gemeenten en provincie verstoring van de bodem zo veel mogelijk te voorkomen. Maar soms kan het niet anders, bijvoorbeeld bij de aanleg van een weg of brug. Dan wordt de betreffende vindplaats opgegraven. De resultaten van de opgraving worden gepubliceerd en de vondsten komen daarna in het provinciaal depot voor Bodemvondsten. De provincie zet zich in om deze vondsten actief uit te lenen en onderzoek te stimuleren.
De sites van de Romeinse Limes zijn als icoon van het derde venster van de Canon en Werelderfgoed toeristisch te vermarkten en een belangrijk aspect in de ruimtelijke bescherming als provinciale taak. De meeste archeologische vindplaatsen liggen echter verscholen in de bodem en vormen daar als het ware een bodemarchief dat je alleen via opgravingen bereikt. Deze onzichtbaarheid maakt ze extra kwetsbaar voor ruimtelijke ontwikkelingen die gepaard gaan met bodemingrepen. Het behoud van dit ‘bodemarchief’ vraagt dan ook continu aandacht en zorg. Als onderdeel van deze zorgplicht wil de provincie regionale archeologische thema’s die onbelicht zijn samen met gemeenten beter naar voren brengen. Door het vergaren en delen van deze nieuwe kennis kan de provincie beter zorgen voor het rijke provinciale bodemarchief. Tevens zet de provincie zich in om het publiek actief te betrekken bij het verleden van de provincie door subsidieregeling.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Digitalisering papieren collectie
De provincie heeft de wettelijke taak om haar archeologische vondsten en de documentatie die daarbij hoort, op een goede en toegankelijke manier te bewaren in een geschikte archeologisch depot. Hierin ligt nu aan ongeveer 100 meter papieren archief, naast de vondsten uit de grond. In deze documenten staat al het archeologisch onderzoek dat in de provincie is uitgevoerd. Het is deel van de provinciale archeologische collectie. In 2025 wordt dit papieren archief gedigitaliseerd. Daarmee is het archief toegankelijker en is het beter te gebruiken voor onderzoek.
Beleidsprestatie 4-2-5 Cultuurparticipatie en bibliotheken
Wat willen we bereiken?
Het provinciaal cultuurbeleid richt zich op a) waarborging van de basisvoorziening cultuurparticipatie en b) ondersteuning van de openbare bibliotheken in Zuid-Holland. Hiertoe verstrekt de provincie boekjaarsubsidies aan enkele ondersteuningsinstellingen.
- De basisvoorziening cultuurparticipatie wordt ingevuld door de volgende vier ondersteunings- instellingen: Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis, Popunie en Stichting Educatieve Orkestprojecten. Deze instellingen werken op reguliere basis samen met onderwijsinstellingen. Het doel is dat meer kinderen en jongeren in aanraking komen met cultuur, dankzij kwalitatief goede en gespreide cultuurparticipatie en cultuureducatie. Daar waar mogelijk wordt aangesloten bij landelijke programma’s van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zoals Cultuureducatie met Kwaliteit en Cultuurparticipatie.
- De ondersteuning van de openbare bibliotheken in Zuid-Holland wordt ingevuld door middel van een boekjaarsubsidie voor de provinciale ondersteuningsinstelling Probiblio. Probiblio voert de ondersteuningsactiviteiten voor de openbare bibliotheken uit. Het doel is dat iedereen in Zuid- Holland recht heeft op toegang tot informatie en cultuur, en dat op een laagdrempelige wijze.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Begrotingssubsidie verhoging Kunstgebouw
In 2024 is in de cao Sociaal Werk (waar Kunstgebouw onder valt) een loonstijging afgesproken van 15%. Dat leverde voor Kunstgebouw meer kosten op dan in de meerjarenraming was opgenomen. Kunstgebouw heeft een deel van die kostenstijging zelf in hun exploitatie kunnen oplossen. PS hebben besloten Kunstgebouw in 2025 (en 2026) eenmalig te ondersteunen tot er nieuwe meerjarige afspraken zijn gemaakt over het herziene cultuurbeleid en omgevingsvisie. Daarmee zorgen PS ervoor dat er geen taken vervallen die door de provincie zijn vastgelegd in het meerjarige afsprakenkader voor de provinciale culturele steunorganisaties.
Cultuurfonds
De provincie Zuid-Holland en het Cultuurfonds Zuid-Holland (voorheen Prins Bernard Cultuurfonds Zuid-Holland) werken samen met het themafonds Cultuurparticipatie. Zo steunen we regionale samenwerking tussen culturele instellingen die zich richten op het bereiken van publiek. De twee proef periode n (2023 en 2024) bleek te kort om met dit project te b ereiken wat het doel was en om de kennis die we op deden te delen in de provincie. We verlengen de proefperiode met een jaar om deze stimuleringsregeling goed te gebruiken, totdat in 2026 het nieuwe beleidsperspectief Erfgoed en Cultuur van kracht is.
Subsidie Kunstgebouw - werkzaamheden themafonds cultuurparticipatie
Het Kunstgebouw draagt met kennis bij aan de uitvoering van het themafonds cultuurparticipatie. Bijvoorbeeld door instellingen aan te dragen en enthousiast te maken en door instellingen te helpen met hun aanvraag voor subsidie.
Vivaldi - SEOP
Het project Vivaldi organiseert uitvoeringen om kinderen kennis te laten maken met klassieke muziek en het symfonieorkest. De Stichting Educatieve Orkest Projecten (SEOP) zorgt in dit project voor de coördinatie en ondersteuning (tweedelijnactiviteiten) en werd samen met het symfonieorkest RBO Sinfonia die de uitvoeringen verzorgt en met theaters, muziekscholen en het basisonderwijs. Er zijn muzieklessen in de klas, leerlingen kunnen instrumenten proberen en krijgen informatie over het volgen van muzieklessen. SEOP zorgt voor de coördinatie van de voorstellingen, die plaatsvinden in de provincie Zuid-Holland.
Kunstcollectie
Middelen voor kunstcollectie worden betrokken bij cultuurbeleid en worden daarom overgeheveld naar Beleidsprestatie 4-2-5.