Financieel totaalbeeld
In het financieel totaalbeeld laten we het gewijzigde totaalbeeld zien van de begroting na vaststelling van de Voorjaarsnota 2025. Ook staat er een overzicht van de voorgestelde wijzigingen per ambitie. Dit is uitgesplitst naar exploitatie en reservemutaties. Ook geven we inzicht in hoe de investeringen ervoor staan en welke middelen we uit gaan geven aan groot onderhoud (voorzieningen).
Exploitatie
In de Voorjaarsnota staat een totaal aan lasten van € 1.246,5 miljoen. De baten bedragen € 958,6 miljoen. Het verschil van € 287,9 miljoen wordt gedekt door de inzet van bestemmingsreserves en de algemene vrije reserve.
De Begroting 2025 heeft een lastentotaal van € 1.064 miljoen. In deze Voorjaarsnota wordt dit verhoogd met € 182,3 miljoen tot € 1.246,5 miljoen. De Begroting 2025 heeft een batentotaal van € 910,2 miljoen. In deze Voorjaarsnota wordt dit verhoogd met € 48,4 miljoen tot € 958,6 miljoen.
(bedragen x €1 miljoen) | Lasten | Baten | Saldo lasten en baten | Toevoeging reserves | Onttrekking reserves | Mutaties reserves | Resultaat |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 Samenwerken aan Zuid-Holland | 32,8 | 0,6 | 32,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 32,2 |
2 Bereikbaar Zuid-Holland | 550,7 | 26,0 | 524,7 | 118,6 | 284,6 | -166,0 | 358,6 |
3 Schone energie voor iedereen | 47,5 | 12,9 | 34,7 | 0,0 | 19,6 | -19,6 | 15,0 |
4 Een welvarend Zuid-Holland | 84,5 | 7,6 | 77,0 | 10,8 | 6,5 | 4,3 | 81,2 |
5 Gezonde natuur, toekomstbestendig watersysteem en vitale landbouw | 182,2 | 36,4 | 145,8 | 1,8 | 39,9 | -38,1 | 107,7 |
6 Sterke steden en dorpen in Zuid-Holland | 68,4 | 4,5 | 63,9 | 20,0 | 14,2 | 5,8 | 69,7 |
7 Gezond en veilig Zuid-Holland | 120,9 | 14,8 | 106,1 | 11,9 | 12,3 | -0,4 | 105,7 |
- Bedrijfsvoering, Financiën en organisatie | 146,1 | 3,1 | 143,0 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | 142,8 |
- Overzicht Algemene middelen | 13,3 | 852,9 | -839,5 | 0,0 | 73,6 | -73,6 | -913,1 |
Totaal | 1246,5 | 958,6 | 287,8 | 163,1 | 451,0 | -287,8 | 0,0 |
Totaal reserves per ambitie
Reservenaam | Toevoeging | Onttrekking | Saldo mutaties |
|---|---|---|---|
2 Bereikbaar Zuid-Holland | |||
Bereikbaarheid | 113,1 | 33,2 | 79,9 |
Egalisatiereserve beheer & onderhoud | 0,0 | 142,6 | -142,6 |
Egalisatiereserve dbo infrastructuur | 5,0 | 0,0 | 5,0 |
Mobiliteit | 0,0 | 107,7 | -107,7 |
3 Schone energie voor iedereen | |||
Egalisatiereserve lastneming subsidies | 0,0 | 0,6 | -0,6 |
Warmteleiding Warmtelinq | 0,0 | 19,1 | -19,1 |
4 Een welvarend Zuid-Holland | |||
Egalisatiereserve lastneming subsidies | 0,0 | 0,9 | -0,9 |
Groene ambities | 0,0 | 0,1 | -0,1 |
Interreg-cofinanciering EFRO | 0,0 | 1,4 | -1,4 |
Life Sciences & Health | 0,0 | 0,3 | -0,3 |
Versterking economie | 10,8 | 3,5 | 7,3 |
5 Gezonde natuur, toekomstbestendig watersysteem en vitale landbouw | |||
Beheerplannen Natura 2000 en PAS | 0,0 | 1,5 | -1,5 |
Geen lege handen voor de landbouw | 0,0 | 1,0 | -1,0 |
Groene ambities | 0,1 | 2,8 | -2,7 |
NatuurNetwerk Nederland | 0,8 | 14,7 | -13,9 |
Reserve Ontwikkelopgave natuur | 1,0 | 12,4 | -11,5 |
6 Sterke steden en dorpen in Zuid-Holland | |||
Egalisatiereserve lastneming subsidies | 0,0 | 4,2 | -4,2 |
Incidentele aanvulling middelen Subsidieregeling Wonen Zuid-Holland | 20,0 | 10,0 | 10,0 |
7 Gezond en veilig Zuid-Holland | |||
Groene ambities | 11,3 | 8,9 | 2,4 |
Meerjarenplan Bodem, ondergrond en grondwater | 0,6 | 2,9 | -2,3 |
Project duurzame ontwikkeling Zuidplaspolder | 0,0 | 0,4 | -0,4 |
- Bedrijfsvoering, Financiën en organisatie | |||
Egalisatiereserve lastneming subsidies | 0,0 | 0,1 | -0,1 |
- Overzicht Algemene middelen | |||
Algemene vrije reserve | 0,0 | 31,4 | -31,4 |
Groene ambities | 0,0 | 8,5 | -8,5 |
MIT MKB Innovatiestimulering topsectoren | 0,0 | 10,2 | -10,2 |
Ontwikkelingsperspectief Grevelingen en Volkerak-Zoom | 0,0 | 15,0 | -15,0 |
Regionale netwerken in Zuid-Holland (RNIZ) | 0,0 | 3,2 | -3,2 |
Restauratie & herbestemming monumenten | 0,0 | 5,4 | -5,4 |
Eindtotaal | 163,1 | 451,0 | -287,8 |
Mutaties in de Voorjaarsnota ten opzichte van de Begroting 2025
Onderstaande tabel laat de wijzigingen zien die in deze Voorjaarsnota 2025 worden voorgesteld ten opzichte van de Begroting 2025. Dit gaat om wijzigingen in de lasten en de baten, om wijzigingen in de toevoegingen en om onttrekkingen aan de reserves. Het totaalsaldo in de kolom 'Saldo lasten en baten' wordt gedekt door de bestemmingsreserves en/of de algemene vrije reserve. Deze verrekening vindt ook plaats voor tussentijdse wijzigingen op het begrotingssaldo. Dat is ook de verklaring voor het totaalsaldo in de kolom 'Resultaat' dat gelijk is aan 0.
(bedragen x €1 miljoen) | Lasten | Baten | Saldo lasten en baten | Toevoeging reserves | Onttrekking reserves | Mutaties reserves | Resultaat |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 Samenwerken aan Zuid-Holland | 3,3 | 0,4 | 2,9 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 2,9 |
2 Bereikbaar Zuid-Holland | 153,0 | 0,7 | 152,4 | 63,7 | 213,3 | -149,7 | 2,7 |
3 Schone energie voor iedereen | 5,3 | 6,7 | -1,4 | 0,0 | 0,6 | -0,6 | -2,0 |
4 Een welvarend Zuid-Holland | 2,3 | 2,0 | 0,3 | -2,4 | -9,2 | 6,8 | 7,1 |
5 Gezonde natuur, toekomstbestendig watersysteem en vitale landbouw | -7,4 | 6,5 | -13,9 | 1,1 | -14,5 | 15,6 | 1,7 |
6 Sterke steden en dorpen in Zuid-Holland | 19,6 | 3,9 | 15,6 | 0,0 | 9,2 | -9,2 | 6,4 |
7 Gezond en veilig Zuid-Holland | 4,2 | -8,6 | 12,8 | 7,5 | 8,3 | -0,8 | 11,9 |
- Bedrijfsvoering, Financiën en organisatie | 0,7 | 0,0 | 0,7 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | 0,5 |
- Overzicht Algemene middelen | 1,4 | 36,8 | -35,4 | 0,0 | -4,2 | 4,2 | -31,2 |
Totaal | 182,3 | 48,4 | 133,9 | 69,8 | 203,7 | -133,9 | 0,0 |
Meerjarige mutaties in de Voorjaarsnota ten opzichte van de Begroting
In deze Voorjaarsnota zijn diverse bijstellingen opgenomen met een meerjarig financieel effect. Deze bijstellingen volgen vanuit geactualiseerde planningen en verwachte bestedingsritmes en dragen bij aan een meer realistische begroting (realisatiekracht). Onderstaande tabel toont de omvang van de mutaties voor de periode tot en met 2031 voor de lasten, baten en de mutaties in de reserves.
(bedragen x €1 miljoen) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Lasten | 182,3 | 31,1 | 72,7 | -9,8 | 22,2 | 23,3 | 20,3 |
Baten | 48,4 | 78,4 | 67,3 | 44,5 | 41,1 | 41,1 | 41,2 |
Totaal lasten en baten | 133,9 | -47,3 | 5,4 | -54,3 | -18,9 | -17,7 | -20,9 |
Toevoeing reserves | 69,8 | -5,8 | 14,7 | -7,5 | -15,8 | -17,0 | 2,8 |
Onttrekking reserves | 203,7 | -53,2 | 20,1 | -61,8 | -34,7 | -34,8 | -18,0 |
Totaal reserves | -133,9 | 47,3 | -5,4 | 54,3 | 18,9 | 17,7 | 20,9 |
Resultaat | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Toelichting
Lasten
Via deze Voorjaarsnota worden de lasten per saldo verhoogd in 2025 met € 182,3 mljoen. Een deel hiervan (bijna € 139,4 miljoen) betreft een dotatie aan de voorzieningen beheer en onderhoud. Het resterende deel betreft het realistisch ramen van lastenbudgetten in toekomstige jaren en de inzet van middelen die beschikbaar zijn gekomen in de septembercirculaire. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- In ambitie 2 is toegelicht dat de Bikkergelden uit de septembercirculaire 2024 meerjarig worden ingezet (+ € 13 miljoen);
- Binnen ambitie 3 worden er verschillende middelen onttrokken uit Overlopende passiva (+ € 6,7 miljoen);
- In ambitie 5 is toegelicht dat de verwachte besteding met betrekking tot NNN in toekomstige jaren zal plaatsvinden (-/- € 18 miljoen). Daarnaast is er extra inzet op diverse onderwerpen waaronder ZH-PLG en faunaschade en faunabeheer (+ € 11,7 miljoen);
- Binnen ambitie 6 worden middelen ingezet voor het onderwerp wonen. Deze middelen komen uit 2024 via de beklemmingen jaarrekening 2024 en via onttrekkingen uit de bestemmingsreserves (+ € 18,7 miljoen);
- Binnen ambitie 7 vindt er een extra inzet plaats op door latere inzet van eerder verstrekte subsidies, een extra dotatie aan de voorzienig groot onderhoud recreatiegebieden en de inzet van middelen uit de bestemmingsreserve Groene ambities voor reeds gereserveerde middelen (+ € 8,7 miljoen).
De stijging van het lastenbudget in 2026 wordt met name verklaard vanuit een herfasering van de verwachte lastneming van het NNN die onder andere in 2025 was begroot.
Baten
De hogere baten in 2025 en verder betreffen met name de ontvangen decentralisatie-uitkeringen en verhogingen van de accres via de september- en decembercirculaire van het provinciefonds en de positieve bijstellingen op de motorrijtuigenbelasting.
Mutaties reserves
Een deel van de bijstellingen in met name de lastenbudgetten wordt verrekend met de daarbij behorende bestemmingsreserves. Door het opheffen van de gesloten systemen Bereikbaarheid en Groen zijn er significante mutaties te zien binnen de bestemmingsreserves. Zie daarvoor onder andere de mutaties op het begrotingssaldo, categorie C .
Inzicht in investeringen
De provincie Zuid-Holland investeert jaarlijks vele miljoenen euro’s. Denk aan (vaar)wegen, fietspaden, bushaltes en andere voorzieningen voor openbaar vervoer. Maar ook aan de eigen gebouwen van de provincie zoals het provinciehuis, de steunpunten en automatisering (ict). Een groot deel van deze investeringen wordt op de balans verantwoord onder de materiële vaste activa. De provincie investeert ook in andere categorieën zoals immateriële vaste activa (waaronder kosten van onderzoek en ontwikkeling en bijdragen in activa van derden) en financiële vaste activa (waaronder kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen).
Voor dergelijke investeringen stellen Provinciale Staten een investeringskrediet vast met een budgetplafond, een afbakening van wat er moet gebeuren (scope) en een einddatum waarop het project naar verwachting gereed is. Voor veel investeringskredieten, vooral bij bereikbaarheid, geldt dat de looptijd van het krediet meerdere jaren kan zijn. Op basis van de projectplanning wordt vervolgens per investeringskrediet geraamd welke bedragen (uitgaven en inkomsten) we in welk jaar verwachten. Tijdens het project leveren verschillende rapportages informatie op over de voortgang. Op basis daarvan stellen we de ramingen van de uitgaven en inkomsten per jaarschijf bij. Hierbij worden het totaal van het kredietbudget en de vastgestelde einddatum niet overschreden. Als we verwachten dat dat laatste toch gaat gebeuren dan vindt hierover nadrukkelijk besluitvorming plaats door Provinciale Staten.
Toelichting
Investeringsprojecten met een einddatum van 2025 worden bij jaarrekening 2025 gereed gemeld. Vanaf 2026 schrijven we daar op af. Bovenstaande grafiek laat zien welk bedrag we in 2025 naar verwachting gereed melden. Dit bedrag is gebaseerd op bijna 80 investeringsprojecten. Hierbij geldt dat die projecten vaak in de jaren hiervoor zijn gestart en dit jaar klaar zijn. De grafiek laat zien dat in deze Voorjaarsnota de omvang van de verwachte gereed melding aan investeringen afneemt met ongeveer € 22,7 miljoen ten opzichte van de begroting. Die afname wordt als volgt verklaard:
- Voor het onderdeel aanleg en verbetering van infrastructuur schatten we in dat we circa € 6 miljoen pas in latere jaren activeren. De uitvoering van sommige projecten neemt meer tijd in beslag, onder andere door extra afstemming met de omgeving en technische uitdagen. Daarnaast zijn er ook enkele financiële correcties, waardoor uitgaven pas later in de tijd geactiveerd worden.
- Voor het onderdeel beheer en onderhoud infrastructuur schatten we in dat we ruim € 8 miljoen niet in 2025 activeren. Ruim € 2 miljoen is al geactiveerd in 2024 door de versnelling van het onderhoudsprogramma in dat jaar, en € 6 miljoen activeren we pas in latere jaren.
- Voor het project Inrichting Vlietland schatten we in dat we dit in 2027 gaan activeren, en niet al in 2025. Daardoor verschuift € 8 miljoen naar dat jaar.
Meer toelichting hierop is te vinden in bijlage 3 'Prognose gereedmelding investeringen'.
Toelichting
Bovenstaande grafiek laat zien welk bedrag we in 2025 naar verwachting uitgeven op investeringsprojecten. Dit bedrag is gebaseerd op circa 100 investeringsprojecten. Hierbij geldt dat een groot deel pas in komende jaren klaar is. De grafiek laat zien dat in deze Voorjaarsnota de omvang van de verwachte investeringsuitgaven afneemt met € 18 miljoen ten opzichte van de begroting. De uitgaven vinden meestal plaats in latere jaren. Dit betreft vooral de actualisatie van de verwachte uitgaven aan grootschalig onderhoud van (vaar)wegen, oevers en enkele bruggen.
Inzicht in voorzieningen groot onderhoud
In deze Voorjaarsnota zijn drie voorzieningen gevormd voor toekomstige uitgaven aan groot onderhoud:
- Voorziening groot onderhoud infrastructuur;
- Voorziening groot onderhoud vaarwegen;
- Voorziening groot onderhoud provinciale recreatiegebieden.
De voorzieningen worden jaarlijks gevuld via een storting (dotatie). In 2025 wordt eenmalig een extra bedrag gestort in deze voorzieningen als onderdeel van het afschaffen van de financiële gesloten systemen. Deze stortingen worden verantwoord via de exploitatie en zijn toegelicht in de ambities.
De uitgaven aan groot onderhoud worden direct ten laste van de voorzieningen geboekt. Deze uitgaven zijn gebaseerd op het onderliggende meerjarenonderhoudsprogramma. Onderstaande tabel toont de raming van de uitgaven over een periode van 15 jaar. De piek in 2038 betreft de geraamde uitgaven aan groot onderhoud van de RijnlandRoute. In 2025 begroten we € 85,9 miljoen aan groot onderhoud dat via de voorzieningen wordt geboekt.
